Аляксандар Лукашэнка другі раз за 30 год свайго прэзыдэнцтва выправіўся ў Султанат Аман. Гэты візыт — яскравая ілюстрацыя таго, што такое сёньняшняя замежная палітыка Беларусі.
На працягу 2024 году любыя праблемы ў краіне кіроўная эліта разглядала з гледзішча бясьпекі рэжыму. Аляксандар Лукашэнка паўсюль бачыў пагрозы для ўласнай улады.
У Беларусі чарговае «мілітарысцкае абвастрэньне». 12 сьнежня Лукашэнка склікаў Раду бясьпекі. А таксама Лукашэнка пракамэнтаваў зрынаньне сырыйскага дыктатара Башара Асада.
Апошнія заявы Аляксандра Лукашэнкі і дзяржсакратара Рады бясьпекі Беларусі Аляксандра Вальфовіча Свабода папрасіла пракамэнтаваць экспэрта ў ядзернай зброі, навуковага супрацоўніка Цэнтру міжнароднай і абароннай палітыкі Ўнівэрсытэту Queen’s у Канадзе Максіма Старчака.
Разьмяшчэньне ракет «Арэшнік» на тэрыторыі Беларусі паглыбляе вайсковую і палітычную залежнасьць краіны ад Расеі.
Старшы навуковы супрацоўнік дасьледчага цэнтру BEROC, эканаміст Зьміцер Крук падводзіць эканамічныя вынікі году, тлумачыць наступствы для Беларусі ўсё большай залежнасьці ад Расеі і дае два варыянты эканамічнага прагнозу на 2025 год.
Лукашэнка вельмі балюча ставіцца да зрынаньня дыктатур і дыктатараў. Для яго ўлада — рэч сакральная, і любы замах на яе — недаравальнае злачынства. Лукашэнка прымае так блізка да сэрца драматычны лёс зрынутых дыктатараў, бо ўсьведамляе, што падобная будучыня можа чакаць і яго.
Што яднае беларускае грамадзтва? Як мяняюцца геапалітычныя перавагі беларускіх грамадзянаў? Як уплыў дыктатуры адбіваецца на нацыянальнай ідэнтычнасьці?
«Беглымі» — як каменем, шпурнутым у сьпіну — Лукашэнка абразьліва называе тых беларусаў, якія праз рэпрэсіі вымушаныя былі пакінуць радзіму. Сярод іх адчувальная колькасьць беларускамоўных грамадзян.
2024 год стаў для беларускай дэмакратычнай супольнасьці ў пэўным сэнсе пераломным, бо даў багата падстаў для рэфлексій, пераацэнак таго, у якім пункце палітычнага і гістарычнага працэсу знаходзяцца Беларусь і прыхільнікі перамен.
Найбольш важным выглядае плянаванае разьмяшчэньне ў Беларусі найноўшай расейскай сыстэмы «Арэшнік» у другой палове 2025 году. Што можа рэзка абвастрыць ваенна-палітычную сытуацыю ў рэгіёне.
Палітоляг, былы супрацоўнік Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі Анатоль Котаў аналізуе сцэнары выбарчай кампаніі і адказвае на пытаньне, ці атрымае Лукашэнка публічную падтрымку з боку Пуціна.
Найбольш імаверныя тэмы чарговай сустрэчы Лукашэнкі і Пуціна — увод на тэрыторыю Беларусі новых відаў расейскіх узбраеньняў і роля Беларусі ў гіпатэтычных мірных перамовах па Ўкраіне, якія мае намер ініцыяваць абраны прэзыдэнт ЗША Дональд Трамп.
Марк Эпіскапас, дасьледчык амэрыканскага Інстытуту адказнага дзяржаўнага кіраваньня Квінсі і прафэсар гісторыі ва Ўнівэрсытэце Мэрымаўнту, раіць, як Злучаным Штатам варта памяняць палітыку адносна Беларусі.
Палітычны аглядальнік службы «Эхо Кавказа» Радыё Свабода Вадзім Дубноў тлумачыць, чаму ў пратэстоўцаў Грузіі, на ягоную думку, мала шанцаў на перамогу, і аналізуе паралелі з украінскімі і беларускімі вулічнымі пратэстамі.
Беларускія выбары — гэта цікавы палітычны фэномэн. У Беларусі няма выбараў у звыклым для ўсяго астатняга сьвету разуменьні гэтага слова. Гэты працэс нават нельга назваць фальсыфікацыямі ў звычайным сэнсе. Тут ствараецца проста нейкі паралельны сьвет падману і хлусьні.
Саміт АДКБ у Астане меў пэўныя асаблівасьці. Удзельнікі арганізацыі ніяк не адрэагавалі на наступ украінскага войска ў Курскай вобласьці. Яшчэ адной прыкметай крызісных працэсаў у АДКБ стала «замарожваньне» Армэніяй свайго сяброўства ў гэтым саюзе.
Дырэктар дасьледчых праграмаў Усходняга суседзтва і Расеі ў Фінскім інстытуце міжнародных дачыненьняў Аркадзь Мошэс аналізуе, як і на якіх умовах можа скончыцца вайна ва Ўкраіне, і заяўляе, што магчымасьцяў для геапалітычнага развароту ў Лукашэнкі больш няма.
Пра магчымую новую «жалезную заслону» ў Эўропе, пра спробы Лукашэнкі зноў стаць «міратворцам» і пра тое, ці мяняецца на Захадзе погляд на Ціханоўскую, разважае прафэсар гісторыі Дэйвід Марплз, спэцыяліст у пытаньнях Беларусі, Украіны і Расе.
Вялікі досьвед замежных візытаў Лукашэнкі паказвае, што яны мала ўплываюць на рост гандлю, эканамічнага супрацоўніцтва ўвогуле. І па выніках візыту ў Пакістан падпісана шмат дакумэнтаў, але яны ў асноўным тычацца даволі вузкіх сфэраў супрацоўніцтва.
Палітычныя вынікі тыдня камэнтуе Валер Карбалевіч.
Якой будзе палітыка Дональда Трампа адносна Беларусі? Ці вернуцца ў наступным годзе ў Менск амбасадары заходніх краінаў? Ці пачнецца палітычная «адліга» пасьля 26 студзеня 2025 году?
Як на хаду вайны могуць паўплываць ракетныя удары Ўкраіны па тэрыторыі Расеі? На каго будзе ціснуць Трамп, дамагаючыся міру ва Ўкраіне? Якім бачыць афіцыйны Кіеў месца Беларусі на гіпатэтычных мірных перамовах?
Філёзафка Тацяна Шчытцова, аўтарка новай кнігі «Салідарнасьць узрушаных», разважае пра новую беларускую супольнасьць, народжаную 2020 годам, і тлумачыць, як беларускі падыход да жыцьця вырашае вечную праблему паміж «рацыянальнасьцю» і «эмацыйнасьцю».
«Усебеларускі народны сход» задумваўся Аляксандрам Лукашэнкам як мэханізм транзыту ўлады. Але, паколькі сыходзіць Лукашэнка перадумаў, то ўзьнікла праблема: што рабіць з ужо створаным УНС?
Ці можа дадзены Ўкраіне дазвол выкарыстоўваць заходнюю далёкабойную зброю для ўдараў па тэрыторыі Расеі зьмяніць хаду вайны? Чым Расея, хутчэй за ўсё, адкажа на гэтую новую сытуацыю? Як на рэакцыю Крамля можа паўплываць прыход неўзабаве да ўлады ў ЗША Дональда Трампа?
Падчас апошняй выбарчай кампаніі, якая працягваецца ў Беларусі, зьнікла свабода выбару нават на афіцыёзна-прапагандысцкім узроўні. Гэтыя выбары сталі пэўным рубяжом, які фіксуе эвалюцыю рэжыму, пераход яго ў іншую стадыю.
Ці пачнецца палітычная «адліга» пасьля 26 студзеня 2025 году? Наколькі вялікія шанцы на тое, што выбары наступнага году стануць пачаткам транзыту ўлады? Якімі могуць быць наступствы для Беларусі міру, дасягнутага пад ціскам Трампа?
Якія гарантыі бясьпекі можа атрымаць Украіна ад Трампа? Ці пагодзіцца новы амэрыканскі прэзыдэнт, каб Лукашэнка заняў месца за сталом мірных перамоваў? Наколькі ўзрастаюць шанцы на тое, што ў Менск вернецца амэрыканскі амбасадар?
Палітычны аналітык Вадзім Мажэйка тлумачыць, як улада стварае карцінку для Захаду на тэму «ня ўсё так адназначна», і заяўляе, што ўсе кандыдаты ў прэзыдэнцкай кампаніі — гэта розныя гатункі Лукашэнкі.
Выглядае, што ў Аляксандра Лукашэнкі зьявіўся сур’ёзны канкурэнт на званьне галоўнага саюзьніка Ўладзіміра Пуціна ў вайне супраць Украіны.
Вылучэньне паралельна з Аляксандрам Лукашэнкам яшчэ некалькіх кандыдатаў, пасьлядоўных прыхільнікаў рэжыму, стварае дзіўную сытуацыю з гледзішча нармальнай лёгікі. Яны нібыта павінны быць апанэнтамі Лукашэнкі — і адначасова падтрымліваць існы рэжым і ягоную палітыку.
Лукашэнка і раней любіў наведваць вялікія міжнародныя форумы. Цяпер да гэтага дадаўся «сындром 2020 году» — сытуацыя, калі многія краіны не прызнаюць Лукашэнку прэзыдэнтам, увялі санкцыі — адпаведна, геаграфія магчымых паездак значна звузілася.
Чаму Лукашэнка з такім энтузіязмам вітаў перамогу Трампа? Што сабой будзе ўяўляць формула міру ва Ўкраіне, якую прапануе Трамп? Якім можа быць месца Беларусі ў межах гэтай формулы?
Свабода пачынае праект «Беларусь пасьля 26 студзеня». Юры Дракахруст у сваіх інтэрвію з палітолягамі, гісторыкамі, сацыёлагамі прагназуе жыцьцё ў Беларусі пасьля гэтай даты.
Ужо больш за два тыдні адной з галоўных тэмаў расейска-ўкраінскай вайны застаецца прысутнасьць у зоне баявых дзеяньняў войскаў КНДР.
Вяртаньне Дональда Трампа ў Белы дом здольнае істотна паўплываць на разьвязаньне праблем у рэгіёне Ўсходняй Эўропы.
Які ўплыў акажа другое прэзыдэнцтва Дональда Трампа? Гэта шмат у чым залежыць ад таго, з кім вы размаўляеце: прыхільнікі Трампа кажуць, што ён адновіць магутнасьць ЗША, а нядобразычліўцы — што гэта азначае канец дэмакратыі ў краіне.
На фоне высокіх цэнаў на жыцьцё і росту занепакоенасьці міграцыяй, былы прэзыдэнт Дональд Трамп выглядае ўпэўненым прэтэндэнтам на перамогу ў прэзыдэнцкіх выбарах у ЗША, абапіраючыся на значную падтрымку ў ключавых «хісткіх» штатах.
5 лістапада Аляксандар Лукашэнка правёў нараду на тэму выбарчай кампаніі. З заяваў, якія прагучалі на нарадзе, стала зразумела, што сумневу ў зыходзе выбараў Лукашэнка ня мае, аднак прадбачыць наперадзе неназваныя пагрозы і небясьпекі.
Можна меркаваць, што дакладнага жорсткага пляну выбарчай кампаніі ва ўладаў няма: адміністрацыя Лукашэнкі будзе рэагаваць на сытуацыю і на хаду рабіць карэктывы. А рэгістрацыя ініцыятыўнай групы Канапацкай дае магчымасьць правесьці пэўны экспэрымэнт.
Палітоляг Галія Ібрагімава аналізуе вынікі прэзыдэнцкіх выбараў у Малдове, расказвае, як у Кішынёве ўспрынялі паводзіны афіцыйнага Менску падчас малдоўскай выбарчай кампаніі, і тлумачыць, чаму другое прэзыдэнцтва Маі Санду будзе вельмі няпростае.
Навошта ўлады дазваляюць і, мяркуючы па ўсім, нават спрыяюць вылучэньню на прэзыдэнцкія выбары кандыдатаў, якія нібыта павінны канкураваць з галоўным прэтэндэнтам – Аляксандрам Лукашэнкам?
Вылучэньне некалькіх кандыдатаў, акрамя Лукашэнкі, павінна стварыць ілюзію, што цяперашняя кампанія ніяк не адрозьніваецца ад папярэдніх. Але цяпер роля спойлераў трохі іншая, чым раней. Удаючы зь сябе нібыта апанэнтаў Лукашэнкі, яны адначасова вымушаныя падтрымліваць існы рэжым і ягоную палітыку.
Вынікі выбараў у Малдове і Грузіі падкрэсьлілі тое, як радыкальна па-рознаму ўрады і грамадзянская супольнасьць гэтых краінаў у складаны для сябе момант супрацьстаялі расейскаму ўмяшаньню і іншым разбуральным элемэнтам.
Аляксандар Атрошчанкаў, аўтар і сузаснавальнік выданьня Reform.by, разважае пра тое, якую ролю будуць выконваць кандыдаты, дапушчаныя на выбары ў якасьці супернікаў Лукашэнкі, і прагназуе, пра што яны будуць гаварыць падчас агітацыйнай кампаніі.
У Менску праходзіць другая міжнародная канфэрэнцыя ў пытаньнях эўразійскай бясьпекі. Яе правядзеньне, выступ на ёй Аляксандра Лукашэнкі — пазыцыянаваньне Беларусі як аднаго з цэнтраў «антызаходняй большасьці» плянэты. Гэты вобраз, апроч іншага, яшчэ і частка выбарчай кампаніі Лукашэнкі.
Старшы навуковы супрацоўнік дасьледчага цэнтру BEROC, эканаміст Зьміцер Крук канстатуе, што эканамічны рост адбываецца насуперак доўгатэрміновай эканамічнай лёгіцы, і заяўляе, што эканамічныя матывы — адзін з тых чыньнікаў, якія паўплывалі на дату прызначэньня выбараў.
31 кастрычніка — 1 лістапада ў Менску мае адбыцца другая міжнародная канфэрэнцыя ў эўразійскай бясьпецы. Паведамляецца, што ў яе працы возьме ўдзел міністар замежных справаў Вугоршчыны Пэтэр Сіярта. На такім жа ўзроўні будуць удзельнічаць кіраўнікі МЗС Расеі і Сырыі.
Рашэньне Лукашэнкі балятавацца на новы тэрмін прагучала рутынна. Не было нейкай адмысловай прэзэнтацыі з тлумачэньнем гэтага кроку. Можна меркаваць, так адбылося таму, што непазьбежна давялося б адказваць на пытаньне: чаму Лукашэнка памяняў сваю ранейшую пазыцыю?
Загрузіць яшчэ
