У выбарчы фонд Аляксандра Лукашэнкі, які вылучаецца кандыдатам у якасьці кандыдата ў прэзыдэнты на выбарах 2025 году, да 27 лістапада паступіла 610 120 беларускіх рублёў, сьведчыць прамежкавая справаздача Цэнтральнай выбарчай камісіі.
На патрэбы Лукашэнкі сабралі ў 20,7 раза больш, чым на астатніх чатырох прэтэндэнтаў на прэзыдэнцкае крэсла — у іх агулам 29 440 рублёў, падлічыў «Позірк»:
- 12 300 рублёў ахвяравалі ў фонд Ганны Канапацкай, былой сяброўкі Аб’яднанай грамадзянскай партыі, дэпутаткі Палаты прадстаўнікоў у 2016–2019 гадах, кандыдаткі на пасаду прэзыдэнта Беларусі ў 2020 годзе,
- 11 955 рублёў — на кампанію Сяргея Сыранкова, старшыні Камуністычнай партыі Беларусі,
- 3 035 рублёў — у фонд Алега Гайдукевіча, кіраўнік ляяльнай дзейным уладам Лібэральна-дэмакратычнай партыі,
- 2 150 рублёў — у фонд Аляксандра Хіжняка, кіраўніка праўладнай Рэспубліканскай партыі працы і справядлівасьці.
Хіжняк і Сыранкоў ня выдаткавалі ні рубля з гэтых грошай на выбарчую кампанію, Гайдукевіч выдаткаваў 140,88 рубля, Канапацкая — 8000 рублёў.
Для параўнаньня: на прэзыдэнцкіх выбарах 2020 году больш за ўсё сродкаў паступіла ў фонд Сьвятланы Ціханоўскай — 272 362,28 рубля (выдаткавана 79,7%), на другім месцы быў Аляксандар Лукашэнка — 258 712,87 руб. (выдаткавана 93,9%), далей Андрэй Дзьмітрыеў — 6 447,60 руб. (выдаткавана 85%), Ганна Канапацкая — 4 357 руб. (выдаткавана 95,6%) і Сяргей Чэрачань — 3 300 руб. (выдаткавана 95,4%).
Збор подпісаў за вылучэньне кандыдатаў на пасаду прэзыдэнта працягнецца па 6 сьнежня. Згодна з Выбарчым кодэксам Беларусі, для ўдзелу ў выбарах прэтэндэнту на прэзыдэнцкае крэсла неабходна сабраць не менш як 100 тысяч подпісаў.
Ініцыятыўная група Лукашэнкі яшчэ 21 лістапада заявіла, што за яго вылучэньне сабралі сама меней 1,581 млн подпісаў — праваабаронцы заявілі, што «няма падставаў верыць» гэтым лічбам. Гайдукевіч 22 лістапада адсправаздачыўся аб пераадоленьні мінімальнага парогу і выказаў намер працягнуць збор, Канапацкая заявіла, што яе ініцыятыўная група зьбірае па 4 тысяч подпісаў штодня, але агульную колькасьць не назвала. Хіжняк і Сыранкоў сваімі посьпехамі публічна не дзяліліся.
З 1996 году ніводная выбарчая кампанія ў Беларусі не была прызнаная незалежнымі назіральнікамі транспарэнтнай і адпаведнай дэмакратычным стандартам. Працэс падрыхтоўкі да сёмых прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі, прызначаных на 26 студзеня 2025 году, праходзіць пад кантролем уладаў, палітычнае поле краіны зачышчанае ад актыўных апанэнтаў Лукашэнкі.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Такое рашэньне ўхвалілі на пасяджэньні Палаты прадстаўнікоў 23 кастрычніка. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка ўжо заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на пяць год. Гэта будуць ужо сёмыя выбары для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Напярэдадні абвяшчэньня даты галасаваньня амбасадар Расеі ў Беларусі Барыс Грызлоў сказаў, што расейскі бок дапаможа Менску ў выпадку «спробаў дэстабілізацыі» ў часе выбараў, калі Беларусь зьвернецца па такую дапамогу.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што цяперашняя электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Раней дэмакратычныя сілы Беларусі ўжо неаднаразова заяўлялі, што будуць дабівацца непрызнаньня гэтых выбараў міжнароднай супольнасьцю.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не былі прызнаныя міжнароднай супольнасьцю, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі.
- Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца да гэтага часу.
- У турмах Беларусі застаецца каля 1,3 тысячы чалавек, якіх праваабаронцы прызналі палітвязьнямі (колькасьць асуджаных з палітычных матываў значна большая). З 2020 году праваабарончаму цэнтру «Вясна» вядомыя прозьвішчы сама меней 7400 фігурантаў крымінальных палітычных спраў у Беларусі, заведзеных з палітычных матываў. Зь іх 6013 чалавек ужо асудзілі (як мінімум 2336 чалавек — на пазбаўленьне волі, 681 — на «хімію»). Больш за 50 тысяч чалавек затрымлівалі з палітычных матываў.
- У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў: сацыёляг Генадзь Коршунаў у траўні 2024-га ацэньваў маштаб палітычнай эміграцыі ў 500-600 тысяч чалавек, намесьнік кіраўніка МУС Карпянкоў у кастрычніку 2023 году казаў, што з 2020 году зь Беларусі зьехалі 350 тысяч чалавек.
- У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, засталіся толькі 4 праўладныя партыі. Агулам грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў ужо сама меней 1838 некамэрцыйных арганізацыяў (сярод іх грамадзкія аб’яднаньні, прафсаюзы, палітычныя партыі, фонды, недзяржаўныя ўстановы, асацыяцыі, рэлігійныя арганізацыі і інш.).
- Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, арыштамі, ператрусамі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы. За кратамі ў Беларусі цяпер застаюцца 36 прадстаўнікоў мэдыя.
Форум