Лінкі ўнівэрсальнага доступу

"Пачатак прыўкраснага сяброўства"


Выканаўчы рэдактар Радыё Свабода/Радыё Свабодная Эўропа Джон О'Салівэн – пра візыт папы Бэнэдыкта XVI у ЗША.


Цяперашні візыт у ЗША Папы Рымскага Бэнэдыкта XVI мае надалей ўзмацніць сяброўства паміж Ватыканам і Вашынгтонам. Натуральна, паміж імі існуюць разыходжаньні ў такіх пытаньнях, як вайна ў Іраку ці роля ААН, але гэтыя тэмы ня будуць асноўнымі для абмеркаваньня. Амэрыка і Папа цудоўна ладзяць.

Але так было не заўсёды. ЗША – пераважна пратэстанцкая краіна, і шмат амэрыканцаў яшчэ ў 20-я гады мінулага стагодзьдзя падазравалі каталіцкую царкву ў варожасьці да грамадзянскай і рэлігійнай свабоды.

Каталіцкія лідэры давалі падставы для недаверу. Папа Леў XIII крытыкаваў тых амэрыканскіх каталікоў, якія лічылі, што Касьцёл павінны прымірыцца з такімі ідэямі, як свабода прэсы, лібэралізм, індывідуалізм і аддзяленьне царквы ад дзяржавы. Гэтая ерась нават атрымала назву "амэрыканізм". Але на Другой Ватыканскай Радзе на пачатку 1960-х Каталіцкая царква прыняла ідэалы рэлігійнай свабоды (шмат у чым дзякуючы выбітнаму амэрыканскаму езуіту Джону Кортні Мюрэю).

Прывід "амэрыканізму" быў канчаткова пахаваны ў 1979 годзе, калі Папа Ян Павал ІІ падчас візыту ў ЗША зьвярнуўся да натоўпу ў Бостане, словамі: "Вітаю цябе, прыўкрасная Амэрыка". Партнэрства Папы з прэзыдэнтам ЗША Роналдам Рэйганам прычынілася да распаду савецкай імпэрыі. На час сваёй сьмерці тры гады таму Ян Павал ІІ быў духоўным аўтарытэтам для амэрыканцаў розных веравызнаньняў.

Бэнэдыкт XVI, у адрозьненьне ад свайго папярэдніка, дагэтуль мала вядомы амэрыканскай публіцы. У мэдыях яго часта апісвалі, як "Ратвэйлера" – абаронцу артадаксальных каталіцкіх нормаў. Да таго ж яму засталася цяжкая спадчына сэкс-скандалаў ў каталіцкай царкве. Але за гэтыя гады новы Папа паказаў, што ў ягонай асобе з асабістай сьціпласьцю спалучаюцца адкрытасьць, акцэнт на любові і разуменьні, і жаданьне пабудаваць масты паміж каталікамі і прадстаўнікамі іншых веравызнаньняў.

Цяперашні візыт Бэнэдыкта XVI хутчэй за ўсё будзе сфакусаваны на трох тэмах – іміграцыі, ААН і ўздыме радыкальнага ісламізму.

Каталіцкая царква заўсёды спрабавала прымірыць правы мігрантаў з правамі нацыяў абараняць свае ўласныя культуры і тоеснасьці. Правы мігрантаў займаюць важнае месца ў пасланьнях каталіцкіх біскупаў ЗША. У той жа час большасьць амэрыканцаў і значнай частка каталікоў баяцца, што некантраляваная іміграцыя пашкодзіць Злучаным Штатам.

Падчас другога прэзыдэнцкага тэрміну Джорджа Буша-малодшага амэрыканская адміністрацыя стала больш прыхільнай да міжнароднага супрацоўніцтва, але шмат якія амэрыканцы лічаць ААН недэмакратычнай арганізацыяй, варожай да свабоды і з занадта вялікім уплывам Кітаю і Расеі. Ватыкан падтрымлівае ААН, але ў той жа час па шмат якіх пытаньнях іх каштоўнасьці не супадаюць.

Адносіны з ісламам – вельмі складанае пытаньне для Ватыкану. З аднаго боку, ісламскія краіны – асноўныя саюзьнікі ў ААН у такіх пытаньнях, як аборты, з другога боку – Ватыкан спрабуе пераканаць гэтыя краіны даць большую рэлігійную свабоду сваім грамадзянам-хрысьціянам. Разам з краінам Захаду і памяркоўнымі мусульманамі, Ватыкану таксама даводзіцца змагацца з выклікам ісламскага радыкалізму.

Яшчэ на пачатку 1970-х гадоў Ватыкан глядзеў на ЗША як на небясьпечную і непрадказальную краіну. Але ў сучасным сьвеце Эўропа робіцца ўсё больш сьвецкай і нават варожай да рэлігіі, адмовіўшыся прызнаць сваю хрысьціянскую спадчыну ў прапанаванай Канстытуцыі. Зь іншага боку, Амэрыка мае жывую і актыўную рэлігійную супольнасьць, у якой прызнаецца Бог, паважаецца каталіцызм ды іншыя плыні хрысьціянства, і якая грунтуецца свабодзе сумленьня. Амэрыканцы робяць сваю долю грахоў, але пры гэтым "амэрыканізм" працуе, і Папа Бэнэдыкт XVI гэта разумее.

Кажучы неўміручымі словамі галоўнага героя фільму "Касаблянка", гэта выглядае як пачатак прыўкраснага сяброўства.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG