Сэрбія ўсьлед за Расеяй і Грузіяй блізкая да прыняцьця закону аб «іншаземных агентах»

Сэрбскія заканадаўцы пачалі разгляд законапраекту, пададзенага ў парлямэнт, які прадугледжвае стварэньне рэестру «іншаземных агентаў». Гэта можа перашкодзіць Сэрбіі ісьці дарогай уступленьня ў Эўразьвяз, пішуць Балканская і Расейская службы Свабоды.

Законапраект, ініцыяваны сябрамі Руху сацыялістаў на чале з прарасейскім віцэ-прэм’ерам Аляксандрам Вуліным, накіраваны на рэгуляваньне арганізацый і асоб, якія атрымліваюць больш за 50% фінансаваньня з замежных крыніц.

Прыхільнікі закону сьцьвярджаюць, што ён накіраваны на забесьпячэньне большай празрыстасьці ў сэктары НДА. Быццам некаторыя арганізацыі, якія фінансуюцца з-за мяжы, працуюць супраць нацыянальных інтарэсаў Сэрбіі.

Аднак крытыкі — як у Сэрбіі, так і на міжнародным узроўні — папярэджваюць, што такі закон можа стыгматызаваць арганізацыі грамадзянскай супольнасьці, перашкодзіць іх дзейнасьці і абмежаваць свабоду выказваньня.

«Гэты законапраект нясе сур’ёзную і непасрэдную пагрозу арганізацыям грамадзянскай супольнасьці, ставячы пад пагрозу іх ролю ў абароне дэмакратычных каштоўнасьцяў, правоў чалавека і эўрапейскай інтэграцыі», — гаворыцца ў заяве Эканамічнага і сацыяльнага камітэтаў ЭЗ. Там назвалі такі закон «несумяшчальным з фундамэнтальнымі каштоўнасьцямі Эўразьвязу».

Сэрбія разам з Чарнагорыяй лічыцца фаварытам у працэсе ўступленьня ў Эўразьвяз. Аднак, каб атрымаць сяброўства, краіны-кандыдаткі павінны гарманізаваць свае законы, палітыку, інстытуты і практыку са стандартамі ЭЗ. А любое заканадаўства, якое ўспрымаецца як прыгнечаньне грамадзянскіх свабодаў, можа паставіць пад пагрозу гэты прагрэс, гавораць у Брусэлі.

У Чарнагорыі аналягічны законапраект быў прадстаўлены ў кастрычніку кааліцыяй «За будучыню Чарнагорыі», у якую ўваходзяць прарасейскія партыі, такія як Новая сэрбская дэмакратыя і Дэмакратычная народная партыя.

Законапраект у Сэрбіі таксама мае вытокі ад прарасейскіх сілаў.

Віцэ-прэм’ер краіны Аляксандар Вулін пазыцыянуе законапраект як меру празрыстасьці, параўноўваючы яго з Законам ЗША аб рэгістрацыі іншаземных агентаў (FARA). Аднак дзеячы сэрбскай апазыцыі і міжнародныя назіральнікі сьцьвярджаюць, што законапраект больш нагадвае абмежавальнае заканадаўства, што дзейнічае ў Расеі.

Шчыльныя сувязі Вуліна з Масквой, якія падкрэсьліваюцца частымі візытамі і ягонай роляй у каардынацыі дзейнасьці Сэрбіі ў БРІКС, прыцягнулі ўвагу міжнароднай супольнасьці. У 2023 годзе ён быў зьмешчаны пад санкцыі ЗША за нібыта садзейнічаньне дзейнасьці Расеі на Балканах. Крытыкі лічаць прапанаваны закон адпаведным шаблёну Масквы, каб задушыць незалежныя арганізацыі грамадзянскай супольнасьці і абмежаваць іншадумства.

Акрамя Расеі і Грузіі, закон аб іншаземных агентах хацелі прыняць у Рэспубліцы Сэрбскай — аўтаномнай частцы Босьніі і Герцагавіны. Але там законапраект адклікалі зь мясцовага парлямэнту.