Так вызначыў кола арганізатараў навуковы супрацоўнік музэя «Віцебскі цэнтар сучаснага мастацтва» Ўладзімер Булаўскі, адкрываючы праграму імпрэзаў, якія праходзяць у горадзе 17-18 сакавіка.
Віцебская Ратуша
Запрашэньні на імпрэзы распаўсюджваліся па сацыяльных сетках, у горадзе былі вывешаныя абвесткі. І гараджане адгукнуліся: на бясплатную экскурсію і гістарычную лекцыю ў краязнаўчы музэй сабраліся некалькі дзясяткаў чалавек.
Герб Віцебска
Супрацоўнікі музэя прадэманстравалі экскурсантам экспазыцыі, прысьвечаныя старажытнаму Віцебску і збору скарбаў, знойдзеных у горадзе. А лекцыю пра Магдэбурскае права і сярэднявечныя беларускія гарады прачыталі Анатоль Дулаў, загадчык катэдры гісторыі Беларусі віцебскага дзяржунівэрсытэту, і Дзяніс Юрчак, галоўны спэцыяліст упраўленьня ідэалягічнай работы, культуры і па справах моладзі Віцебскага аблвыканкаму.
Пачатак імпрэзаў у музэі. Крайні зьлева — Уладзімер Булаўскі
Але бадай што самым масавым мерапрыемствам стала пешаходная экскурсія па мясьцінах Віцебска, зьвязаных з гісторыяй Магдэбурскага права. Нягледзячы на ня дужа спрыяльныя ўмовы надвор’я, халаднаватага і часам з дожджыкам, разам з кандыдатам гістарычных навук, вядомым краязнаўцам і папулярызатарам гісторыі роднага краю Мікалаем Піваварам па горадзе прайшлі больш за 100 чалавек.
На ганку музэю. Зьлева — экскурсавод Мікалай Півавар
Пачатак экскурсіі
Экскурсія пачалася на ганку краязнаўчага музэю, які месьціцца ў будынку гарадзкой ратушы — сымбаля гарадзкога самакіраваньня. Вядома, гэта іншая ратуша — ня тая драўляная, якую ўзьвялі па атрыманьні Віцебскам Магдэбурскага права 17 сакавіка 1597 году. І ўсё ж пачатак экскурсіі дый усёй праграмы сьвяткаваньняў атрымаўся сымбалічны.
Экскурсанты
Мікалай Півавар
Экскурсанты разам зь лектарам прайшлі да Ўсьпенскай горкі, якая атрымала сваю назву ад збудаванага на высокім беразе Дзьвіны храма Ўсьпеньня Найсьвяцейшай Багародзіцы, што быў узарваны за савецкім часам і ня так даўно адбудаваны. Але з гісторыяй Магдэбурскага права гэтае месца зьвязанае тым, што тут праваслаўныя жыхары горада забілі і скінулі ў раку ўніяцкага полацкага архіепіскапа Язафата Кунцэвіча. Паўстаньне выбухнула 12 лістапада 1623 году і было задушанае каралеўскімі войскамі, а Віцебск пасьля гэта страціў Магдэбурскае права.
У падножжы Усьпенскага сабора
Толькі 25 лістапада 1644 году кароль Уладзіслаў IV вярнуў самакіраваньне гараджанам — разам з правам бязмытнага гандлю. Гарадзкую Ратушу, разабраную пасьля таго, як Віцебск быў пазбаўлены Магдэбурскага права, адбудавалі наноў.
Экскурсія па гістарычных мясьцінах Віцебска скончылася каля помніка князю Альгерду. Сын Гедыміна Альгерд, Вялікі князь ВКЛ, быў адным з найвыдатнейшых палкаводцаў, а падчас княжаньня на тутэйшых землях ягоная дзейнасьць была накіравана на ўмацаваньне і развіцьцё Віцебска. У адпаведнасьці з тагачаснымі найноўшымі эўрапэйскімі дасягненьнямі Віцебск быў абнесены мураванымі фартыфікацыйнымі збудаваньнямі. Каменнымі сьценамі з абарончымі вежамі былі ўмацаваны Ніжні і Верхні замкі, у апошнім Альгердам пабудаваны княжацкі палац. За перыяд княжаньня Альгерда Віцебск ператварыўся ў важны фарпост Вялікага Княства Літоўскага на ўсходніх рубяжах. І сёньня помнік князю Альгерду зьяўляецца самым важным помнікам для вяцяблян — аматараў гісторыі роднага краю.
Каля помніка князю Альгерду
«Само па сабе Магдэбургскае права — ня ёсьць гарантыяй пасьпяховага жыцьця гараджан і росквіту горада. Але яно было ўмовай, пры наяўнасьці якой у віцяблян былі магчымасьці для разьвіцьця самакіраваньня, росту ўласнай годнасьці», — не аднойчы падкрэсьліў навуковец і краязнаўца Мікалай Півавар.
Яшчэ адзін зь ініцыятараў адзначэньня ўгодкаў наданьня Віцебску Магдэбургаскага права Сяргей Бабенка, кіраўнік клюба гістарычнай рэканструкцыі «Варгенторн», запрасіў віцяблян на прэзэнтацыю праекта «Віцебская харугва, якая адбудзецца 18 сакавіка ў канцэртным зале «Віцебск». А пасьля яе на сцэну выйдзе гурт «Стары Ольса» і запросіць на сярэднявечную дыскатэку.
Музэйны супрацоўнік і каардынатар шмат якіх моладзевых ініцыятываў Уладзімер Булаўскі падкрэсьліў, што сёлетняе сьвяткаваньне «някруглых», 419-х угодкаў наданьня Віцебску Магдэбургскага права — неафіцыйнае, яно праходзіць не па загадзе «зьверху», і зьяўляецца выключна вынікам прапановы мясцовых жыхароў. Але гэтая ініцыятыва, шырока агучаная, у тым ліку і праз дзяржаўныя СМІ, можа стацца пачаткам новай гарадзкой традыцыі. Прынамсі, ёсьць спадзяваньне, што на наступны год ужо 420-я ўгодкі наданьня гораду Магдэбургскага права будуць адзначаны больш шырока, і ўжо на афіцыйным узроўні.